سید علی حق‌شناس کمیاب
تولد و کودکی
سیدعلی حق شناس در سال ۱۲۸۵ خورشیدی در تهران به دنیا آمد. وی فرزند آیت‌الله سید حسین میرپور طهرانی از مدرسین و روحانیون سرشناس تهران و نوۀ سید شمس الدین میرپور طهرانی است.
پهلوان سیدعلی در کنار آموزش علوم نزد پدر، به توصیه وی در ۱۰ سالگی به ورزش زورخانه‌ای نزد پهلوان حاج محمد صادقمعروف به حاج محمد صادق بلورفروش از پهلوانان به نام پایتخت در دوره قاجار روی آورد.
دوران قهرمانی
پهلوان سیدعلی پس از چندین سال آموزش نزد پهلوان حاج محمد صادق، در سال ۱۳۰۷ (ه. ش) طی یک کشتی ۴۵ دقیقه‌ای در حضور مردم تهران و مقامات کشوری با غلبه بر پهلوان اکبر پامناری به عنوان پهلوان اولی پایتخت دست یافت.
وی در کنار حرفه قهوه خانه‌داری به طور منظم به تمرینات زور خانه و کشتی می‌پرداخت. این پهلوان با حفظ آمادگی خود توانست بازوبند پهلوانی پایتخت را در دوره‌های مختلف تا ۱۳ سال بعد یعنی تا سال ۱۳۱۹۹ (ه. ش) از آن خود کند. از تبحرات وی در کشتی باستانی می‌توان به اجرای سریع فن لنگ و فن رودست و در هنر زورخانه اجرای پرتاب میل و کباده کشی را اشاره کرد.
او در سال ۱۳۱۰ در شیراز، پهلوان محمد کاظم زارع پهلوان اول این شهر را شکست داد. در سال ۱۳۱۱ پس از شکست دادن جعفر خراسانی پهلوان خراسان در رقابت بر سر پهلوانی ایران، در زورخانه مرکزی مشهد به جان او سوء قصد شد که بادخالت مؤثر مرحوم مرشد اسماعیل طوسی و حمایت جمعی از مردم مشهد جان سالم از مهلکه به در برد. وی در آخرین کشتی پهلوانی خود در آبان ماه سال ۱۳۱۹ و در ۳۴ سالگی پهلوان کاظم دولابی را با داوری پهلوان سید حسن رزاز شکست داد.
این آخرین کشتی پهلوانی در تهران بود. پس از اشغال ایران در سال ۱۳۲۰ توسط نیروهای متفقین شرایط ویژه اجتماعی و سیاسی در ایران حاکم گردید. پس از چند سال رکود کشتی پهلوانی از اواسط دهه ۱۳۳۰ کشتی سراسری برای انتخاب پهلوان اول کشور و همین طور پیدایش کشتی مدرن یعنی کشتی آزاد و کشتی فرنگی جای خود را به برگزاری کشتی‌های پهلوانی در پایتخت و دیگر شهرها داد.
فعالیت‌های اجتماعی
سیدعلی حق شناس بنا به عرف تهران قدیم که پهلوانان سرشناس زورخانه‌دار یا قهوه‌چـی می شدند، پس از خداحافظی از کشتی به تربیت شاگردان ورزش باستانی و کشتی زورخانه در زورخانه اش واقع در خیابان مولوی پرداخت و همزمان به کسب و کار خود یعنی حرفه قهوه خانه‌داری در خیابان سعدی مشغول شد.
وی با همراهی تعدادی از کسبه محل کسب و زندگی خود (حدفاصل میدان توپخانه و دروازه دولت) هیاتی را برای حل و فصل امورات محله و مشکلات اهالی راه‌اندازی کرد. فعالیت‌های خیر خواهانه پهلوان سید علی موجب گشت تا اهالی، این محله را به یاد او به نام چهارراه سیدعلی نام گذاری کنند.
«تنها نام باقی مانده از این یَل باستانی در تقاطع خیابان‌های «سعدی شمالی» و «منوچهری»، صرفاً بر تابلوی بانک صادرات چهارراه «سیدعلی» نقش بسته است».[۴]
بنا بر اظهارات اهالی و کسبه قدیمی محله سعدی بهارستان، او «پهلوان خیّر ریش‌سفید محله بوده، کشتی‌گیران معروف به قهوه‌خانه اش رفت وآمد داشتند، در دستگیری از نیازمندان و نوعروسان کم‌درآمد نقش مؤثری داشته و اموالش را بین نیازمندان تقسیم می کرده است».
شاگردان
از نام دارترین شاگردان پهلوان سیدعلی در کشتی زورخانه‌ای می‌توان به پهلوانان:
- رستم آقاصالح، قهرمان کشور در کشتی آزاد،
- محمد عرب، قهرمان کشور در کشتی آزاد و فرنگی،
- شعبان همادیان قهرمان کشور و عضو پیشین تیم ملی کشتی آزاد،
- غلامرضا تختی قهرمان المپیک و جهان.[۵]
محمد عرب اظهار می‌کند:«شادروان تختی پس از کسب بازوبند پهلوانی کشور همراه با شعبان همادیان نزد پهلوان سیدعلی آمد و پس از عرض ارادت بازوبند خود را به او تقدیم کرد. سید [پهلوان سیدعلی] پیشانی تختی را بوسید و بازوبند را به او باز گرداند»
ورود به سلک صوفیان
پهلوان سیدعلی از سال ۱۳۳۶ به جرگه درویشان صوفی دوازده امامی پیوست.
وی که در دهه پنجاه زندگی صوفی دوازده امامی می شود، نام خانوادگی خود را از «میرپور طهرانی» که نام بسیار قدیمی خاندانش است به حق‌شناس تغییر می‌دهد که در ثبت احوال، مسئولان اداره از او می‌خواهند پسوند «کمیاب» را هم به حق‌شناس اضافه کند.
وقف اموال[ویرایش]
وی در سال ۱۳۴۰ با سفر چهارماهه به عراق تمامی اموال به ارث رسیده از پدر خود، آیت الله حاج سید حسین را در شهرهای کربلا -نجف و سامره میان فقرا و بی بضاعتان تقسیم کرد.
مرگ[ویرایش]
پهلوان سیدعلی در تاریخ ۱۳۵۲/۰۹/۲۶ در ۶۷ سالگی درگذشت. بنا به وصیتش وی را در شهر قم و در آرامگاه دار السلام در نزدیکیآرامگاه فاطمه معصومه مکانی که مدفن پدرش درآن قرار دارد، به خاک سپردند.
نوادگان[ویرایش]
- فرزند: سیدرسول حق‌شناس، کشتی‌گیر.
- نوه: سید علی حق شناس، رزمی کار.
- نتیجه: سیدبزرگمهر حق شناس.
- ۹۶/۰۱/۰۴
